⚖️ BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG – NHÌN TỪ GÓC ĐỘ PHÁP LUẬT VÀ GIẢI PHÁP PHÒNG TRÁNH
(Luật sư Trần Thị Hiền – Giám đốc Công ty Luật TNHH Hiền Phúc Hà Nội)
💥 1. Thực trạng đáng báo động
Những năm gần đây, hiện tượng bạo lực học đường có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp.
Các vụ việc không chỉ dừng lại ở xô xát giữa học sinh, mà còn mở rộng sang bạo lực tinh thần – như xúc phạm, cô lập, quay clip, tung lên mạng xã hội.
Nhiều học sinh rơi vào khủng hoảng tâm lý, sợ hãi, mất niềm tin, thậm chí có em nghĩ quẩn chấm dứt cuộc đời mình chỉ vì áp lực từ những hành vi tưởng chừng “vui đùa”.
Với tư cách là luật sư, tôi nhìn nhận đây không chỉ là vấn đề đạo đức, văn hóa ứng xử, mà còn là hành vi vi phạm pháp luật, có thể dẫn đến bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
⚖️ 2. Bạo lực học đường dưới góc nhìn pháp lý
Pháp luật Việt Nam đã có hệ thống quy định khá đầy đủ để xử lý hành vi bạo lực học đường, tùy mức độ và hậu quả:
🔹 Thứ nhất: Xử lý hành chính
Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, người có hành vi đánh nhau, gây rối trật tự công cộng, xâm phạm sức khỏe người khác nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, có thể bị:
- Phạt tiền từ 500.000 – 3.000.000 đồng,
- Buộc xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại (nếu có).
🔹 Thứ hai: Trách nhiệm hình sự
Các tội thường gặp ở độ tuổi học trò, có thể bị khởi tố theo các điều luật sau:
- Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017): Tội cố ý gây thương tích – phạt tù đến 3 năm, hoặc cao hơn nếu có tính chất côn đồ, gây thương tích nặng.
- Điều 155: Tội làm nhục người khác – phạt tù đến 5 năm nếu hành vi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm nạn nhân.
- Điều 156: Tội vu khống – phạt tù đến 7 năm nếu bịa đặt, lan truyền thông tin sai sự thật gây thiệt hại đến uy tín người khác.
- Điều 255: Tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy – mức phạt cao nhất đối với người từ đủ 18 tuổi lên tới 20 năm tù.
- Điều 170: Tội cưỡng đoạt tài sản- mức phạt cao nhất đối với người đủ từ 18 tuổi là 20 năm.
- Điều 318: Tội gây rối trật tự công cộng- mức phạt cao nhất lên tới 7 năm nếu có hành vi tụ tập, kích động rủ đánh nhau, đua xe, cãi lộn nơi công cộng…
* Các loại tội phạm khác có thể xảy ra nhưng ít hơn đó là:
- Điều 171: Tội cướp giật tài sản;
- Điều 173: Tội trộm cắp tài sản;
- Điều 174: Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản: Căn cứ khoản 2 Điều 12 BLHS quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự thì đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, chủ thể của tội phạm không phải là người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi. Tức là nếu từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thì không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản mà chỉ có người trên 16 tuổi mới phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này.
- Điều 178: Tội hủy hoại tài sản;
- Điều 144- tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi;
- Điều 145 BLHS: Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi;
- Điều 141- Tội hiếp dâm;
* Đặc biệt, hành vi quay clip đánh bạn rồi phát tán trên mạng xã hội không chỉ là xâm phạm danh dự nhân phẩm, mà còn vi phạm Luật An ninh mạng, có thể bị xử lý cả hành chính và hình sự.
🔹 Thứ ba: Tuổi và mức án chịu trách nhiệm hình sự:
+ Về độ tuổi chịu TNHS: Căn cứ theo Điều 12 Bộ luật hình sự quy định: Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiềm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật có quy định khác; Người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tọi rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng;
+ Về mức án: Căn cứ theo Điều 101 Bộ luật hình sự quy định: Nười từ đủ 16- 18 tuổi mức án không quá 18 năm tù và không quá ¾ mức phạt tù mà điều luật quy định; Đối với người từ đủ 14 đến 16 tuổi, mức án không quá 12 năm và không quá ½ mức phạt tù mà điều luật quy định.
💔 3. Hậu quả của bạo lực học đường
- Đối với nạn nhân: tổn thương thể chất, tinh thần, giảm sút kết quả học tập, có thể rối loạn tâm lý hoặc trầm cảm.
- Đối với người gây bạo lực: bị kỷ luật, đình chỉ học, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, ảnh hưởng lâu dài đến tương lai, hồ sơ học tập và nhân cách.
- Đối với tập thể: gây mất đoàn kết, ảnh hưởng hình ảnh nhà trường, tạo môi trường giáo dục thiếu an toàn.
Bạo lực học đường không chỉ là cái tát, mà là vết thương tâm hồn khó lành – đối với cả người bị hại lẫn người gây ra.
🌱 4. Nguyên nhân của bạo lực học đường
Qua thực tiễn tư vấn và nghiên cứu, tôi nhận thấy có một số nguyên nhân chính:
- Thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc – học sinh dễ bị kích động, phản ứng nóng nảy.
- Ảnh hưởng từ mạng xã hội – xem các video bạo lực, coi đó là “thể hiện bản lĩnh”.
- Gia đình thiếu quan tâm, định hướng, con cái thiếu nơi chia sẻ.
- Nhà trường thiếu kỹ năng can thiệp sớm, giáo viên chưa phát hiện kịp thời mâu thuẫn.
- Sự thờ ơ của bạn bè – nhiều người chứng kiến nhưng im lặng, quay clip thay vì can ngăn.
💡 5. Cách phòng tránh và xử lý bạo lực học đường
🔸 Đối với học sinh
- Kiểm soát cảm xúc: khi bị kích động, hãy chọn im lặng, rời đi hoặc báo thầy cô.
- Tôn trọng sự khác biệt, không trêu chọc, xúc phạm bạn bè.
- Không quay clip, không chia sẻ video bạo lực – đó là tiếp tay cho hành vi sai trái.
- Khi bị bắt nạt hoặc đe dọa, hãy báo ngay với giáo viên, cha mẹ, hoặc gọi Tổng đài 111 (Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em).
🔸 Đối với cha mẹ
- Dành thời gian lắng nghe con cái, nhận diện dấu hiệu con bị tổn thương hoặc tham gia hành vi bạo lực;
- Dạy con kỹ năng xin lỗi, tha thứ, hòa giải;
- Không dùng bạo lực trong gia đình, vì đó là môi trường hình thành hành vi sai lệch.
🔸 Đối với nhà trường
- Tăng cường giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, kỹ năng ứng xử trên mạng;
- Thành lập tổ tư vấn tâm lý học đường, giúp học sinh giải tỏa căng thẳng;
- Khi có vụ việc, cần xử lý công bằng, minh bạch, tránh nép tránh hoặc bao che.
🌟 6. Kết luận:
Bạo lực học đường không chỉ là hành vi vi phạm đạo đức, mà còn là vi phạm pháp luật.
Phòng ngừa bạo lực học đường không chỉ là trách nhiệm của nhà trường, mà còn là nhiệm vụ của gia đình, xã hội và chính học sinh.
Tôi mong rằng mỗi học sinh hãy nhớ: “Một lời nói tử tế có thể cứu một người khỏi nỗi đau, một hành động nhân ái có thể thay đổi cả cuộc đời bạn.”
📞 THÔNG TIN LIÊN HỆ CHÍNH THỨC: CÔNG TY LUẬT TNHH HIỀN PHÚC HÀ NỘI
📍 Địa chỉ giao dịch: P428 – VP3, Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hà Nội
📞 Hotline tư vấn pháp lý: 0962 282 418
✉ Email: hienphuchn@gmail.com
🌐 Website: hienphuclaw.com
🎵 TikTok: https://www.tiktok.com/@luatsu.hien?
