Bảo vệ sự thật trong vụ án tranh chấp đất đai – Bài học từ một phiên tòa

     Trong hành trình hành nghề, chúng tôi đã tham gia rất nhiều vụ án tranh chấp dân sự, nhưng có những vụ để lại ấn tượng sâu sắc không chỉ bởi tính chất phức tạp của hồ sơ, mà còn bởi câu chuyện con người phía sau. Một trong số đó là vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất giữa một nguyên đơn và một người phụ nữ lớn tuổi – bà C, người bị điếc nặng, dù có máy trợ thính cũng rất khó tiếp nhận thông tin.

     Điều này khiến việc trao đổi giữa luật sư và khách hàng gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí nhiều lúc tưởng chừng bế tắc. Nhưng chính từ sự kiên nhẫn, sự thật và niềm tin giữa luật sư và khách hàng đã mở ra hướng giải quyết.

1. Câu chuyện về mảnh đất – ly kỳ và nhiều uẩn khúc

Trong toàn bộ hồ sơ khởi kiện, nguyên đơn cho rằng gia đình chỉ “cho mượn đất” vào năm 2005, hoàn toàn không có việc mua bán. Ngược lại, bị đơn – bà C – khẳng định bà đã mua đất từ năm 1990, có nhân chứng chứng kiến, và đã sử dụng ổn định từ thời điểm đó. 

Hồ sơ thể hiện:

    – Giấy mua bán viết tay lập năm 1990, ghi nhận giá 23 triệu đồng.

   – Chữ ký của cả bên bán và bên mua, kèm theo chữ ký của con trai và con dâu cả người bán đất, cùng hai người làm chứng.

Tuy nhiên, bên bán đất đã qua đời. Nguyên đơn cho rằng giấy này có dấu hiệu giả mạo chữ ký. Và chính bà C cũng thừa nhận bà nhờ người con dâu ký hộ, giá chuyển nhượng không phải 23 triệu đồng mà là 2,3 triệu đồng. Bên cạnh đó, người con dâu cả của người bán đất – người tham gia ký xác nhận – thừa nhận bố mẹ chồng đã bán đất cho bà C, đồng thời chính bà cũng ký tên trên giấy tờ. Bà C đã sinh sống ổn định tại khu đất từ năm 2001 đến nay.

Những vụ án tranh chấp đất đai thường có nhiều mâu thuẫn và tình tiết phức tạp (Ảnh minh họa)

Ngoài ra, UBND xã cũng từng thành lập Hội đồng xác định nguồn gốc thửa đất của bà C, xác nhận nguồn gốc đất, kết luận bà C đã sinh sống ổn định từ năm 2001 – 2002 đến nay. Điểm đáng chú ý là khi Tòa đi xác minh nhân chứng có lợi của bà C cũng đã có thay đổi lời khai “bà C mua đất từ khoảng năm 2002, chứ không phải 1990 với giá là 2,3 triệu đồng”.

Như vậy, tài liệu hộ sơ đang có rất nhiều sự mâu thuẫn lớn trong toàn bộ vụ án, sự vênh nhau về thời điểm chuyển nhượng, giá tiền, sự giả mạo chữ ký, giấy tờ mua bán không đúng….

2. Khi sự thật bị che mờ bởi… “nỗi sợ thuế”

Trong quá trình chuẩn bị hồ sơ, chúng tôi đã phân tích: nếu kiên quyết bảo vệ theo hướng “mua đất từ năm 1990” thì sẽ rất yếu, bởi lẽ:

   – Các nhân chứng và biên bản xác minh đều thừa nhận đến năm 2001 – 2002 bà C mới ở trên đất.

   – Năm 1990, đất vẫn do ông P (cha nguyên đơn) quản lý, sinh sống.

Để tìm được hướng bảo vệ đúng đắn, chúng tôi đã thẳng thắn trao đổi với bà C, khuyên bà cần nhớ lại sự việc thật chính xác. Lúc này, bà C mới bộc bạch: thực tế việc chuyển nhượng đất diễn ra vào khoảng năm 2002, nhưng khi làm đơn xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bà đã khai năm 1990 để tránh phải nộp thuế sử dụng đất. Từ đó, tất cả các lời khai sau này đều dựa theo mốc 1990.

Chính sự thú nhận này đã trở thành chìa khóa quan trọng. Chúng tôi động viên bà C viết lại bản tường trình trung thực, thừa nhận mình tuổi cao, trí nhớ không còn tốt, việc nhớ nhầm mốc thời gian sau hơn 20 năm là hoàn toàn có thể hiểu được.

Trao đổi trung thực với khách hàng là yếu tố quan trọng trong giải quyết án dân sự (Ảnh minh họa)

3. Phiên tòa căng thẳng – khi sự thật được khẳng định

Tại phiên tòa sơ thẩm, các nhân chứng được triệu tập kín để đảm bảo tính khách quan. Quá trình giải quyết tranh chấp tại tòa có thể được rút gọn như sau:

   – Nhân chứng phía bị đơn khẳng định việc mua bán giữa bà C và ông P là có thật, bà C đã sử dụng đất ổn định từ đó đến nay, không có tranh chấp.

   – Nhân chứng phía nguyên đơn cho rằng năm 1990 ông P vẫn sinh sống trên đất, nên không thể có chuyện bán đất từ năm đó.

Điểm mấu chốt là chính bà C đã điều chỉnh lại lời khai, thừa nhận có thể mình nhớ nhầm, thực tế thời điểm mua đất là khoảng năm 2002. Thẩm phán cũng nhắc lại điều này trong phần xét hỏi, và từ đó, ngay cả nhân chứng phía nguyên đơn cũng buộc phải công nhận rằng: đúng là từ năm 2002 bà C đã sinh sống ổn định, và có nghe nói ông P đã bán đất cho bà C.

Trong suốt thời gian diễn ra phiên tòa, chúng tôi – luật sư biện hộ cho bà C – phải nói gần như khản giọng để nhắc lại toàn bộ câu hỏi của Hội đồng xét xử cho bà C nghe, bởi bà không nghe rõ. Điều này đã gây ấn tượng mạnh mẽ với những người tham gia, khẳng định tinh thần hợp tác của bị đơn và diễn tả khách quan sự việc bà C nhớ nhầm thời điểm mua đất – bởi tuổi tác và bệnh tật khiến trí nhớ bà không còn chính xác.

Kết quả, sau quá trình tranh tụng gay gắt, Hội đồng xét xử đã bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.  

4. Bài học rút ra – Bảo vệ sự thật là con đường ngắn nhất để đi đến công lý

Từ vụ án này, chúng tôi rút ra một kinh nghiệm quý báu không chỉ cho riêng mình, mà còn dành cho những người luật sư đang bảo vệ công lý khác.

Thứ nhất, sự thật luôn là nền tảng vững chắc nhất để bảo vệ khách hàng. Nếu khách hàng chưa cởi mở chia sẻ hết sự thật, đó là vì họ chưa thật sự tin tưởng luật sư. Và khi luật sư chưa tạo được niềm tin ấy, thì việc bảo vệ công lý cũng khó đạt được kết quả tốt đẹp.

Thứ hai, trong các vụ tranh chấp dân sự, nhất là tranh chấp đất đai kéo dài hàng chục năm, sự mâu thuẫn trong lời khai là điều khó tránh khỏi. Vai trò của luật sư là kết nối, sàng lọc, và định hướng khách hàng trở về với sự thật.

Niềm tin và sự trung thực giữa luật sư và khách hàng chính là yếu tố quyết định. Khi khách hàng dám nói thật, luật sư mới có thể xây dựng chiến lược bảo vệ hiệu quả, thuyết phục Tòa án, và cuối cùng mang lại công bằng.

Niềm tin giữa khách hàng với luật sư là yếu tố then chốt để luật sư bảo vệ vụ án (Ảnh minh họa)

Vụ án này không chỉ là một chiến thắng pháp lý, mà còn là minh chứng cho quan điểm nghề nghiệp của chúng tôi: “Chỉ có sự thật mới là con đường ngắn nhất để đi đến công lý.”

Thông tin liên hệ

CÔNG TY LUẬT TNHH HIỀN PHÚC HÀ NỘI

Luật sư: Trần Thị Hiền

Địa chỉ: Thôn 2, xã Vạn Phúc (nay là xã Nam Phù), TP. Hà Nội

Điện thoại: 0962 282 418