Làm gì khi lỡ gây thương tích cho người khác
“Chưa đánh được người mặt đỏ như vang, đánh được người rồi thì mặt vàng như nghệ” – ông bà ta từ xưa đã đúc kết rất thấm thía. Trong lúc nóng giận, chỉ một phút không làm chủ được hành vi, một cú đấm, một cái đẩy, một hành động bột phát… cũng có thể dẫn đến hậu quả nặng nề: bị khởi tố hình sự, mang tiền án, tiền sự, hoặc phải bồi thường thiệt hại suốt nhiều năm.
Thực tế có nhiều trường hợp, các lý do xuất phát từ việc vi phạm của phía bên kia như:
- Người đi đòi nợ chính đáng nhưng bị khiêu khích rồi mất kiểm soát.
- Người muốn can ngăn ẩu đả lại bị lôi vào xô xát.
- Người bị xúc phạm danh dự, chửi bới kéo dài nên phản ứng lại quá đà.
- Bị khiêu khích, chọc tức và bị đánh trước.
Vậy nếu đã gây thương tích cho người khác, chúng ta cần xử lý như thế nào? Dưới đây là các phương án cụ thể, kèm phân tích để bạn cân nhắc lựa chọn phù hợp:
Phương án 1: Chủ động xin lỗi, thương lượng, bồi thường dân sự
Phân tích:
- Đây là giải pháp nhân văn và giảm nhẹ tối đa hậu quả pháp lý.
- Luật pháp Việt Nam khuyến khích hòa giải, khắc phục hậu quả, nhất là trong các vụ cố ý gây thương tích có tỷ lệ tổn hại cơ thể từ 11% trở lên hoặc dưới 11% nhưng có tình tiết tăng nặng (Điều 134 Bộ luật Hình sự).
- Nếu bạn chủ động xin lỗi, bồi thường chi phí khám chữa bệnh, mất thu nhập, tổn thất tinh thần… thì người bị hại có thể rút đơn yêu cầu khởi tố (trong trường hợp khởi tố theo yêu cầu), hoặc đề nghị giảm nhẹ hình phạt.
- Trong trường hợp khởi tố theo yêu cầu bị hại áp dụng cho khoản 1 Điều 134 “tội cố ý gây thương tích” thì nếu bị hại rút đơn trong tất cả các giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, vụ án đều được đình chỉ. Do đó, nếu tỉ lệ thương tật trên 11% hoặc dưới 11% nhưng có tình tiết tăng nặng, bị Điều tra, truy tố, xét xử theo K1 Điều 134 thì người đã gây thương tích cố gắng hòa giải, thương lượng, bồi thường khắc phục hậu quả để phía bị hại rút đơn.
Cơ sở pháp lý:
- Khoản 1 Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017): Quy định tội cố ý gây thương tích.
- Điều 155 Bộ luật Tố tụng Hình sự: Tội này có thể chỉ bị khởi tố khi có yêu cầu từ bị hại (nếu tỷ lệ tổn hại dưới 11% và không có tình tiết tăng nặng).
- Điều 46, Điều 51 Bộ luật Hình sự: Các tình tiết giảm nhẹ như: người phạm tội đã tự nguyện bồi thường thiệt hại, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải…
Kết luận: Đây là phương án tối ưu, thể hiện thiện chí, giúp bạn tránh bị khởi tố hoặc được xử lý nhẹ hơn rất nhiều.
Phương án 2: Tự giác đến cơ quan công an trình báo, khai rõ sự việc
Phân tích:
- Nhiều người sau khi gây thương tích vì sợ hãi nên bỏ trốn, che giấu hành vi, điều này dễ bị xem là tình tiết tăng nặng.
- Nếu bạn tự nguyện đến cơ quan công an, trình bày rõ hoàn cảnh, lý do dẫn đến sự việc, thái độ thành khẩn, thể hiện sự ăn năn hối lỗi, thì đó là tình tiết giảm nhẹ rất quan trọng.
Cơ sở pháp lý:
- Điểm i, s Khoản 1 Điều 51 BLHS: Tình tiết giảm nhẹ: tự thú, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải.
- Việc tự trình báo cũng có thể làm rõ vai trò của các bên (bạn có thể là người bị kích động, bị tấn công trước).
Kết luận: Nếu sự việc đã xảy ra và bạn biết không thể né tránh trách nhiệm, chủ động ra trình báo là giải pháp hợp tình hợp lý, giảm thiểu hậu quả hình sự.
Phương án 3: Thu thập chứng cứ chứng minh tình tiết giảm nhẹ hoặc phòng vệ chính đáng
Phân tích:
- Không phải hành vi gây thương tích nào cũng phạm tội. Nếu bạn bị tấn công trước, hoặc chống trả trong giới hạn cần thiết để bảo vệ tính mạng, sức khỏe của mình hoặc người khác, thì có thể được xem là phòng vệ chính đáng.
- Trong trường hợp bị xúc phạm nghiêm trọng về danh dự, bị kích động mạnh về tinh thần, có thể được coi là phạm tội trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh – một tình tiết định khung nhẹ hơn (Điều 135 BLHS).
Cơ sở pháp lý:
- Điều 22 BLHS 2015: Phòng vệ chính đáng.
- Điều 135 BLHS: Tội gây thương tích trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh.
- Điều 51 BLHS: Các tình tiết giảm nhẹ khác như bị khiêu khích, hành vi của nạn nhân có lỗi…
Kết luận: Nếu có camera, nhân chứng, tin nhắn đe dọa… hãy thu thập ngay. Đây là căn cứ quan trọng để tránh bị xử lý oan hoặc bị quy kết quá nặng.
Phương án 4: Nhờ luật sư tư vấn và tham gia ngay từ đầu
Phân tích:
- Việc mời luật sư sớm giúp bạn:
- Có người đứng tên thương lượng, làm việc với bị hại hoặc công an.
- Hướng dẫn cách viết bản tường trình, thu thập tài liệu có lợi, tránh mâu thuẫn lời khai.
- Tránh bị truy cứu không đúng tội danh, hoặc bị áp mức bồi thường quá cao.
- Luật sư cũng có thể làm đơn đề nghị miễn trách nhiệm hình sự (nếu bị hại đã rút yêu cầu), hoặc đề nghị xử phạt hành chính nếu có căn cứ.
Cơ sở pháp lý:
- Điều 83 Bộ luật Tố tụng Hình sự: Bị can, bị cáo có quyền mời luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
- Luật sư được quyền gặp thân chủ, giúp làm việc với cơ quan điều tra và bảo vệ ngay từ đầu.
Kết luận: Đây là cách chủ động, thông minh, giúp giảm tối đa rủi ro pháp lý nếu bạn không rõ quy định hoặc diễn biến vụ việc phức tạp.
Kết luận chung
Nếu không may gây thương tích cho người khác, việc bạn phản ứng như thế nào sau đó quan trọng hơn rất nhiều hành động đã xảy ra trước đó. Có thể bạn không cố ý, có thể bạn bị khiêu khích, nhưng luật pháp vẫn cần xử lý đúng người, đúng tội, đúng hoàn cảnh.
Vì vậy, hãy bình tĩnh, thiện chí, trung thực và thận trọng. Đừng bỏ trốn, đừng quanh co. Và nếu cần, hãy để luật sư đồng hành cùng bạn ngay từ đầu.
Luật sư: Trần Thị Hiền
Liên hệ:
Công ty Luật TNHH Hiền Phúc Hà Nội;
Website: honnhan.com.vn | hienphuclaw.com;
Địa chỉ trụ sở: Thôn 2, xã Nam Phù, TP.Hà Nội;
Địa chỉ liên hệ: Tòa VP3, Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Mai, Hà Nội;
Hotline: 0962 282 418.
