1. Kháng cáo quá hạn là gì?
Quyền kháng cáo bản án sơ thẩm là quyền của các đương sự trong vụ án dân sự và bị cáo trong vụ án hình sự. Tuy nhiên nếu không kháng cáo thì người đó đã từ bỏ quyền của mình, sau đó thêm một lần ân hận không lấy lại được. Phần lớn trường hợp đương sự không kháng cáo là do đã bỏ lỡ thời hạn kháng cáo, dẫn đến việc kháng cáo quá hạn.
Theo Điều 273 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, thời hạn kháng cáo được quy định đối với Bản án sơ thẩm là 15 ngày kể từ ngày tuyên án hoặc từ ngày bản ản được niêm yết với trường hợp đương sự vắng mặt có lý do chính đáng. Đối với quyết định tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án, thời hạn kháng cáo là 07 ngày kể từ ngày nhận quyết định hoặc ngày niêm yết.
Kháng cáo quá thời hạn được nêu trên được xem là kháng cáo quá hạn. Thực tế hành nghề cho tôi thấy, nhiều người do thiếu hiểu biết pháp luật đã bỏ lỡ thời gian được cho phép kháng cáo, dẫn đến việc kháng cáo quá hạn.
2. Hệ quả của việc kháng cáo quá hạn trong thực tiễn
Một trường hợp thực tế về hệ quả của việc kháng cáo quá hạn là của một vụ án tôi từng chứng kiến. Một người liên hệ mua bằng lái xe ô tô giả qua mạng từ một quảng cáo nhận bằng lái ô tô mà không cần học. Trong quá trình điều tra và xét xử, người này đều vắng mặt và bị Tòa sơ thẩm tuyên 24 tháng tù, mức phạt tương tự như những đối tượng khác góp mặt trong vụ án. Do ở xa không biết quyền kháng cáo, người này không kháng cáo nên phải chấp hành án, trong khi những bị cáo khác có kháng cáo đều được giảm án và hưởng án treo. Thực tế, người này có nhiều tình tiết giảm nhẹ và đủ điều kiện hưởng án treo (chưa sử dụng bằng giả, chưa chuyển khoản tiền, giao dịch chưa thành công).
Kháng cáo quá hạn dẫn đến hậu quả người thi hành án chịu hình phạt nặng hơn thực tế (Ảnh minh họa)
Ở trường hợp khác, một chuyên viên xã bị kết án 30 tháng tù vì đồng phạm trong việc chi sai quỹ theo chỉ đạo của chủ tịch xã. Ngay khi xuất viện sau thời gian điều trị tai biến, chị gửi đơn kháng cáo nhưng bị từ chối do quá hạn. Ở tình huống này, lẽ ra chị phải làm đơn kháng cáo quá hạn vì lý do bất khả kháng nhưng chị đã không làm. Những người khác cùng vụ khi kháng cáo thì được hưởng án treo, còn chị phải chấp hành án tù giam.
Pháp luật có quy định về việc xin kháng cáo quá hạn trong một số trường hợp bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan. Tuy nhiên, không phải ai cũng đủ điều kiện, và phần đông bà con đành chịu thiệt thòi, bởi sự thiếu hiểu biết và khoảng cách tiếp cận pháp luật. Phần lớn họ là bà con ở vùng sâu, vùng xa, trình độ pháp luật còn hạn chế, không có luật sư bào chữa hay người giải thích đầy đủ. Chỉ đến khi bản án có hiệu lực, họ mới hay rằng lẽ ra mình có quyền yêu cầu Tòa án cấp trên xét xử lại nhưng khi ấy thì đã quá hạn, và quyền kháng cáo gần như khép lại.
Do đó, nếu rơi vào những trường hợp vướng phải rắc rối pháp lý dân sự, đương sự liên quan cần tham khảo ý kiến luật sư và nhờ luật sư tư vấn để đảm bảo quyền lợi của mình. Không cần phải chờ đến khi có bản án thì mới kháng cáo. Trách nhiệm của luật sư trong việc tư vấn pháp luật cho bà con vùng cao là phổ biến rộng rãi hơn quyền kháng cáo, hỗ trợ người dân ngay từ giai đoạn xét xử sơ thẩm. Bởi quyền được xét xử công bằng không chỉ nằm trên giấy tờ, mà phải thực sự đến được với từng con người, ở bất cứ nơi đâu.
Người dân nên tìm đến luật sư để xin tư vấn pháp lý (Ảnh minh họa)
3. Hướng dẫn xin kháng cáo quá hạn khi có lý do chính đáng
Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự và Bộ luật Tố tụng Dân sự, người tham gia vụ án có quyền làm đơn xin kháng cáo quá hạn nếu vì lý do chính đáng mà không thể kháng cáo trong thời hạn luật định.
- Những lý do thường được chấp nhận
- Ốm đau, bệnh tật, tai biến, phải điều trị dài ngày.
- Bị thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn hoặc sự kiện bất khả kháng.
- Không được Tòa án giải thích rõ quyền kháng cáo, hoặc do hạn chế về nhận thức, không biết về quyền này.
- Hồ sơ cần chuẩn bị
- Đơn xin kháng cáo quá hạn: ghi rõ lý do, trình bày hoàn cảnh cụ thể, nêu mong muốn được Tòa án chấp nhận để xét xử lại.
- Giấy tờ, tài liệu chứng minh lý do: ví dụ giấy ra viện, giấy xác nhận của chính quyền địa phương, hoặc chứng cứ khác.
- Nơi nộp đơn
- Nộp trực tiếp tại Tòa án đã xét xử sơ thẩm (nơi đã ra bản án).
- Hoặc gửi qua đường bưu điện (có dấu ngày gửi để chứng minh).
- Lưu ý
- Khi nộp đơn, nên giữ lại biên nhận hoặc giấy xác nhận đã nộp.
- Nếu có điều kiện, hãy nhờ luật sư hoặc người am hiểu pháp luật hỗ trợ viết đơn và bổ sung tài liệu cho đầy đủ.
Kháng cáo quá hạn không phải lúc nào cũng được chấp nhận, nhưng nếu có lý do chính đáng, bà con hoàn toàn có thể làm đơn để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Mẫu đơn kháng cáo
👉 Liên hệ hỗ trợ pháp lý
Công ty Luật TNHH Hiền Phúc Hà Nội
- Trụ sở chính: Thôn 2, xã Nam Phù, thành phố Hà Nội
- Phòng giao dịch: P428 – VP3, phường Hoàng Liệt, thành phố Hà Nội
- Điện thoại: 0962 282 418
- Website: hienphuclaw.com
