Tiền trả nợ nhưng có nguồn gốc phạm tội – Người nhận có phải hoàn trả?
Trong thực tiễn giải quyết các vụ án hình sự về lừa đảo chiếm đoạt tài sản, có nhiều tình huống phát sinh liên quan đến bên thứ ba – người đã nhận tiền từ bị cáo dưới dạng “trả nợ”. Một trường hợp điển hình như sau:
👉 Chị B cho anh A vay một khoản tiền. Sau 2–3 ngày, A trả lại đầy đủ. Tuy nhiên, sau đó A bị khởi tố, điều tra và xét xử về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cơ quan tiến hành tố tụng xác định số tiền A dùng để trả cho chị B là tiền do phạm tội mà có. Kết quả, cả cấp sơ thẩm và phúc thẩm đều tuyên buộc chị B phải hoàn trả số tiền này cho bị hại, đồng thời chị B có quyền khởi kiện A bằng một vụ án dân sự riêng để đòi lại khoản nợ.
- Bản chất số tiền đã nhận
– A bị xác định có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
– Số tiền A dùng để trả nợ cho chị B là tài sản do phạm tội mà có.
Điều 106 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định: “Vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, tiền hoặc tài sản do phạm tội mà có, cần được thu hồi, trả lại cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp hoặc sung công quỹ Nhà nước theo quy định.”
→ Dù việc “trả nợ” là giao dịch hợp pháp, nếu chứng minh được tiền đó do phạm tội mà có, Tòa án sẽ thu hồi và hoàn trả cho bị hại để khắc phục hậu quả vụ án hình sự.
2) Quyền lợi của bên cho vay (ngay tình)
– Quan hệ giữa chị B và A là hợp đồng vay tài sản theo Điều 463 BLDS 2015.
– Khi chị B phải hoàn trả tiền cho bị hại, chị có quyền khởi kiện A bằng một vụ án dân sự độc lập để đòi lại khoản nợ hợp pháp.
– Điều 589 BLDS 2015 (thiệt hại do hành vi trái pháp luật) có thể áp dụng để yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu hành vi phạm tội của A làm chị phát sinh thiệt hại (ví dụ: phải nộp lại số tiền đã nhận).
3) Thực tiễn xét xử
Tòa án thường TUYÊN:
– Thu hồi tiền, tài sản do phạm tội mà có để trả lại cho bị hại;
– Ghi nhận quyền khởi kiện dân sự của người đã nhận tiền từ bị cáo (như chị B) để đòi lại khoản nợ hợp pháp.
4) Kết luận & khuyến nghị
✅ Phán quyết buộc chị B hoàn trả tiền cho bị hại là đúng pháp luật vì đó là tài sản do phạm tội mà có.
✅ Chị B không mất quyền lợi, có thể khởi kiện A bằng vụ án dân sự để yêu cầu hoàn trả khoản vay và bồi thường thiệt hại (nếu có căn cứ).
📌 Luật sư tư vấn – Công ty Luật TNHH Hiền Phúc Hà Nội
Nếu Quý khách đang gặp các vướng mắc:
– Đòi nợ dân sự khi bên vay dùng tiền phạm tội để trả;
– Yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi phạm tội;
– Bảo vệ quyền lợi trong vụ án hình sự có yếu tố dân sự…
Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và đại diện bảo vệ quyền lợi trước Tòa án.
📞 Hotline: 0962.282.418
🏢 VPGD: P428-VP3, Bán đảo Linh Đàm, phường Hoàng Liệt, TP. Hà Nội
🌐 Website: hienphuclaw.com
