Người bị truy nã đã chết – Gia đình cần làm gì để khai báo và chấm dứt truy nã?
Tác giả: Luật sư Trần Thị Hiền – Công ty Luật TNHH Hiền Phúc Hà Nội
Trong thực tế, có không ít trường hợp người bị truy nã bỏ trốn khỏi địa phương nhiều năm, gia đình không biết rõ tung tích. Sau một thời gian dài, có người báo tin rằng người bị truy nã đã chết, có mộ phần rõ ràng, nhưng thân nhân lại lúng túng không biết phải khai báo và xử lý như thế nào để cơ quan công an đình nã.
Một tình huống điển hình là trường hợp:
A bị truy nã toàn quốc. Người nhà biết A trốn vào Lâm Đồng sinh sống nhưng không rõ nơi ở cụ thể nên không báo cáo. Vài năm sau, có người điện thoại báo rằng A đã chết, nhưng vì sợ hãi và khó khăn kinh tế, gia đình không vào xác minh. Đến 10 năm sau, cha mẹ mới vào Lâm Đồng, thấy có bia mộ và muốn làm thủ tục trình báo với công an để xác nhận việc A đã chết.
Dưới góc nhìn pháp lý, tôi xin phân tích như sau:
🔹 1. Xác định tình trạng pháp lý của người bị truy nã
Theo quy định tại Thông tư 13/2022/TT-BCA và Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, một người bị truy nã là đối tượng đang bị cơ quan điều tra ra Quyết định truy nã hợp pháp do có căn cứ xác định người đó bỏ trốn hoặc không rõ tung tích trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử hoặc thi hành án.
Khi người bị truy nã đã chết, cơ quan công an phải xác minh và ra quyết định đình nã – đây là căn cứ chấm dứt hiệu lực truy nã và cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu quốc gia về truy nã.
🔹 2. Gia đình cần làm gì khi biết người bị truy nã đã chết
Khi phát hiện người bị truy nã đã chết, người thân cần chủ động trình báo đến cơ quan công an có thẩm quyền để được xác minh và làm thủ tục đình nã.
Cụ thể, cần thực hiện các bước sau:
➤ Bước 1: Nộp đơn trình báo
-
Gửi đến Cơ quan Cảnh sát điều tra công an cấp tỉnh nơi phát hiện mộ (ví dụ Công an tỉnh Lâm Đồng), hoặc
-
Gửi đến cơ quan đã ra quyết định truy nã nếu biết rõ đơn vị đó.
➤ Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ kèm theo
-
Bản sao CMND/CCCD và giấy tờ chứng minh quan hệ thân nhân;
-
Ảnh bia mộ, thông tin người báo tin;
-
Giấy xác nhận của chính quyền địa phương nơi phát hiện mộ (nếu có);
-
Tường trình của gia đình về thời điểm nhận tin, lý do chưa trình báo trước đây.
➤ Bước 3: Cơ quan công an xác minh
Công an sẽ tiến hành đối chiếu hồ sơ truy nã, thu thập chứng cứ, xác minh nhân thân, trưng cầu giám định ADN nếu cần.
Khi có đủ căn cứ, cơ quan công an sẽ:
-
Lập biên bản xác nhận người bị truy nã đã chết,
-
Ra quyết định đình nã,
-
Thông báo kết quả cho Viện kiểm sát và thân nhân.
🔹 3. Gia đình có bị xử lý vì không tố giác tội phạm không?
Trong trường hợp này, người nhà có biết việc A bỏ trốn nhưng không khai báo. Hành vi đó có thể cấu thành tội không tố giác tội phạm theo Điều 390 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Tuy nhiên, thời gian đã trôi qua hơn 10 năm, trong khi thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự của tội này chỉ 5 năm (đối với tội ít nghiêm trọng – Điều 27 BLHS). Do đó, gia đình không còn bị xử lý hình sự.
Quan trọng hơn, việc chủ động trình báo lúc này được xem là hợp tác với cơ quan công an để hoàn thiện hồ sơ quản lý, thể hiện thiện chí của gia đình.
🔹 4. Sau khi có xác nhận, cần làm gì tiếp theo?
Sau khi cơ quan công an đã xác nhận việc chết và ra quyết định đình nã, gia đình có thể làm:
-
Thủ tục khai tử bổ sung tại UBND cấp xã nơi cư trú, theo Điều 34 Luật Hộ tịch năm 2014;
-
Sử dụng kết quả xác nhận này trong các thủ tục dân sự khác (thừa kế, đất đai, hồ sơ nhân thân…).
🔹 5. Kết luận của Luật sư
Qua vụ việc trên, có thể thấy rằng:
Dù thời gian đã lâu, gia đình vẫn nên chủ động khai báo và phối hợp với cơ quan công an để được xác nhận và đình nã cho người đã chết. Đây vừa là nghĩa vụ pháp lý, vừa là cách để giải tỏa những khúc mắc hành chính, nhân thân, và tránh vướng mắc khi giải quyết các thủ tục về sau.
✳️ Nếu bạn hoặc người thân đang ở trong hoàn cảnh tương tự, hãy liên hệ để được hỗ trợ soạn hồ sơ, đơn trình báo, và hướng dẫn làm việc với cơ quan công an một cách đúng quy định.
Liên hệ Luật sư Trần Thị Hiền – Công ty Luật TNHH Hiền Phúc Hà Nội
📞 Hotline: 0962 282 418
🏢 Địa chỉ VPGD: Phòng 428 – VP3 Bán đảo Linh Đàm, phường Hoàng Liệt, TP. Hà Nội
🌐 Website: hienphuclaw.com
📧 Email: hienphuchn@gmail.com